Προσοχή! Κοροκλώνται κοτσιμπάνια

Ανεβαίνοντας από Βόλο για Τσαγκαράδα σε κάποια στροφή του δρόμου, υπάρχει (ή τουλάχιστον υπήρχε μέχρι πριν κάμποσα χρόνια), μια πινακίδα που προειδοποιούσε τους οδηγούς.

Η εν λόγω πινακίδα έγραφε σε άπταιστην ελληνικήν (ή βολιωτικήν ή πηλιορειτικήν δεν ξέρω θα σας γελάσω), αυτό που λεει κι ο τίτλος του ποστ:

Προσοχή, κοροκλώνται κοτσιμπάνια!



Και θα μου πεις,τώρα τι στο διάτανο σημαίνει αυτό.
Απλό:
Σημαίνει: Προσοχή, πέφτουν (ή μάλλον κατρακυλούν) πέτρες!

Κάποτε λέγαμε με την κολλητή μου για τα ιδιώματα του τόπου μου και του τόπου της και ξαφνικά θυμήθηκα το ιστορικό πλέον "κοροκλώνται κοτσιμπάνια".
Της το είπα κι όταν μπορέσαμε να σταματήσουμε τα νευρικά γέλια που μας είχαν πιάσει, είπαμε να κάτσουμε μια μέρα να γράψουμε ένα βιβλίο με τους λογής ιδιωματισμούς που ξέραμε ή είχε τύχει ν' ακούσουμε, και να του δώσουμε αυτόν τον τίτλο.
Επειδή φυσικά η λέξη αναβλητικότητα is our middle name, το βιβλίο παρέμεινε στις κουβέντες μεταξύ σοβαρού κι αστείου.

Με αφορμή λοιπόν τα... κοτσιμπάνια, είπα να φτιάξω σήμερα μια μικρή λίστα μ' όσα ιδιώματα θυμάμαι από αυτά που έλεγε η μάνα μου, η γιαγιά μου, όσα έτυχε ν' ακούσω στα ταξίδια μου κ.ο.κ.
Έψαξα για πιθανές εξηγήσεις τους στο δίκτυο, κι ενώ για κάποια βρήκα άκρη, για τα περισσότερα δε βρήκα τίποτε, οπότε θα τα αναφέρω με την ερμηνεία που γνωρίζω.

Πάμε λοιπόν:

γαρμπάτο (το)= κομψό, εφαρμοστό -για ρούχο, σπάνια για παπούτσι-
(προέρχεται από το ιταλικό garbo που σημαίνει κομψό. Αντίθ. άγαρμπο)

νταβαντούρι (το)= οχλαγωγία, φασαρία αλλά και γλέντι
(τουρκ. tavatur = παρουσία πολλών μαρτύρων στο δικαστήριο αλλά και η οχλαγωγία που γινόταν ,όταν το πλήθος φωνασκούσε στο τούρκικο δικαστήριο)

νταλάκιασα (ρήμ.)= έσκασα απ' το πολύ φαγητό
(νταλάκ=τούρκικη λέξη, ασθένεια της χολής)

μπούρλιακας (ο)= μεγάλη ποσότητα νερού
(ήπιε έναν μπούρλιακα νερό)

κάνε ανάκαρα = κάνε κουράγιο
(ανάκαρα=το πίσω μέρος του κεφαλιού / αντιστρ. "τα κακάρωσε" = πέθανε)

καρκάρω(η) = γυναίκα με εκνευριστικό γέλιο

ντούνα(η) = γυναίκα με πολύ φουσκωμένη κοιλιά, ετοιμόγεννη
(η κοιλιά της ήταν ντούνα)

μπακράτσι (το)= ο κουβάς

μπατανία(η) = η κουβέρτα

λωλοσερβάγια(η) = επιπόλαιη, τρελοκαμπέρω

πατόζα (η)= χοντρή γυναίκα (ειδικά με μεγάλο πισινό)

κουσκνού(η) = κουτσομπόλα, γυρίστρω

ζαλίμι(το) = ζωηρό παιδί, ζιζάνιο

μουτ λακ = ντε και καλά, με το ζόρι

μαλάτσα (η)= γυναίκα με φαρδιά μύτη

κουτσμπή (η)= παλαβή

μισοκαδιάρικο(το) = άτομο μικροκαμωμένο (μισή οκά)

μέγκλια (τα)= πόδια

ξεϊγκλωτη (η)= ψηλή και άχαρη γυναίκα ή ατημέλητη

ζεβζέκα(η) = ανόητη, ελαφρόμυαλη

συγκόρμισσα(η)= η ερωμένη

τζαχίλου(η)= άσχημη

μουστώνω = νυστάζω αλλά και μεθάω

ασκέρια(τα) = παρέες ή σόγια

γκλάβα(η) = μυαλό

κακαράτζες(οι) = σκατά

πεσκίρι(το)= πετσέτα

ταχιά = αύριο το πρωί

χασκάω = γελάω ή έχω μείνει με ανοιχτό το στόμα

μιντέρι(το)= καναπές

τσότρα(η)= κανάτα για το κρασί

νταγλαράς(ο) = ψηλός άντρας
(τούρκικη λέξη=βουνίσιος, ορεινός)

νταλαμάγκας (ο)= ψευτόμαγκας
(τουρκ. ρήμ. talamak λεηλατώ· αυτός που διαπράττει λεηλασίες)

ταμαχιάρα(η) = άπληστη, αχόρταγη -συνων. αλλήξωρη-
(τουρκ. ουσ. tamah = απληστία)

ασίκης(ο) = ωραίος, λεβέντης
(προφανώς από το τούρκικο asik=εραστής)

αχαμνός(ο)= αδύναμος αλλά και τεμπέλης

κούτπας(ο)= το πίσω μέρος του κεφαλιού, ο αυχένας

σουρτούκω(η)= γυρίστρω

βγήκε στο μεϊντάνι = μαθεύτηκε ένα μυστικό, ένα νέο

αστρέχα(η)= γείσωμα στέγης

αντάλαβο(το)= ζωηρό (κυρίως για παιδί)

μπλαμούτσα(η)= γενικώς κάτι άκομψο, ειδικ. άνθρωπος φαρδοπρόσωπος

γκλίνια(τα) = χέρια
(αλλονησιώτικο ιδίωμα)

λαλάρια(τα)= μεγάλες πέτρες, λαλαρίδια = μικρά βότσαλα
(επίσης αλλονησιώτικο ιδίωμα)


Αυτά για την ώρα με τα ιδιώματα. Θα υπάρξει και συνέχεια. Η λίστα θ' ανανεώνεται κάθε φορά που θα θυμάμαι κάποια ακόμη, κι όσοι έχετε δικά σας ιδιώματα και θέλετε, στείλτε τα μ' ένα e-mail να τα συμπεριλάβω.